Zazengi – Jak siedzieć w zazen
Podstawowe instrukcje Dōgena do zazen shikan taza.

Praktyka zen to zazen. W tym celu najlepsze jest ciche miejsce, w którym nie ma przeciągu, dymu ani wilgoci. Umieść w nim grubą matę do zazen. Zadbaj o miejsce, jak też o swoje ciało. W dawnych czasach często siedziano na zewnątrz, na ziemi lub na skałach, ale zawsze na grubej warstwie trawy. W miejscu, gdzie siedzisz nigdy nie powinno być całkowicie ciemno, ani w nocy, ani w dzień. Powinno tam być ciepło zimą i chłodno latem.

Siedząc w zazen puszczaj jakąkolwiek dualną interakcję i nie zajmuj się niczym innym poza samym siedzeniem. Wtedy dobro jest niemyśleniem i zło jest niemyśleniem. Zazen nie ma związku z intelektem, wolą i świadomością, nie jest wspominaniem, planowaniem, czy kontemplowaniem. Nie jest to stawanie się buddhą, (i swej istocie) wykracza poza siedzenie czy leżenie.

Nie jedz i nie pij za dużo.

Nie marnuj czasu i praktykuj zazen z takim zaangażowaniem, jakbyś gasił ogień na swojej głowie. Weź przykład z piątego przodka z góry Obai, który polegał wyłącznie na zazen.

Kiedy siedzisz w zazen miej na sobie kesa (rakusu) i używaj okrągłej poduszki do zazen. Poduszka powinna znajdować się jedynie pod pośladkami, a kolana powinny pewnie spoczywać na macie. To sposób, w jaki buddhowie i przodkowie praktykowali siedzące zazen.

Możesz siedzieć w pół lotosie lub pełnym lotosie. W pełnym lotosie, prawa stopa spoczywa na lewym udzie, a lewa stopa na prawym udzie. Końce palców stóp nie powinny wystawać poza zewnętrzną krawędź ud. W pół lotosie tylko lewa stopa spoczywa na prawym udzie.

Ubranie powinno być rozluźnione, ale uporządkowane. Połóż prawą dłoń wnętrzem do góry na lewej stopie, a lewą dłoń także wnętrzem do góry na prawej dłoni. Czubki kciuków powinny się lekko stykać. Umieść dłonie blisko ciała. Czubki kciuków powinny być na wysokości pępka. Niech ciało naturalnie odnajdzie właściwą wyprostowaną postawę, bez przechylania się w lewo, w prawo, w przód, czy w tył. Niech uszy będą w linii ramion, a nos w linii pępka. Język niech lekko spoczywa na podniebieniu. Oddychaj przez nos. Usta trzymaj zamknięte, a zęby niech lekko się stykają. Oczy miej zawsze otwarte, choćby w niewielkim stopniu.
Kiedy dostroisz  ciało i umysł zrób jeden głęboki wydech ustami, a następnie oddychaj naturalnie.
Siedź nieruchomo w samadhi. Myśl niemyślenie. Czym jest myślenie niemyślenia? Poza myśleniem. Tym jest istota sztuki zazen.

Zazen nie jest medytacją, ale jest bramą dharmy spokoju i radości (nirwaną), niezanieczyszczoną praktyką potwierdzania.

Shōbōgenzō Zazengi (11 rozdział)
Wygłoszone jedenastego miesiąca (księżycowego) pierwszego roku ery Kangen (1243) w Kippōji (Yoshimine dera), Yoshida, Esshu.

Więcej o zazen od Dōgena w Fukan Zazengi.