Sōtō (Sōtōshū lub Sōtō Zen), to jedna ze szkół buddyjskich wywodzących się z Japonii. Jej oficjalnym założycielem był japoński mnich buddyjski Dōgen (1200 – 1253), który uważany jest za jednego z największych mistrzów w całej historii buddyzmu. Sednem jego nauczania, jak też praktyki, było zazen, które nazywał shikan taza. Z historycznego punktu widzenia był on kontynuatorem chińskiego zen (chan) (otrzymał przekaz dharmy od chińskiego mistrza Rujinga [Nyojō] w linii Caodong [Sōtō] w 1227 roku), a jego pisma są kolażem cytatów z chińskiego chan, jak też z całego buddyjskiego kanonu. Jednakże, nadał tym naukom bardzo indywidualny i niepowtarzalny rys. Najczęściej do jego imienia dodawany jest honoryfikatywny tytuł „zenji”. On sam mówił o sobie shamon (śramana) – mnich Dōgen.

Od drugiej połowy dziewiętnastego wieku jako współzałożyciel szkoły Sōtō kredytowany jest Keizan Jōkin (1268-1325), choć chronologicznie był on czwartym przodkiem w linii Sōtō. Drugim był Koun Ejō (1198-1280), a trzecim Tettsu Gikai (1219-1309). Uznaje się, że dzięki Keizanowi oraz jego uczniom tradycja i nauczanie Dõgena przetrwało przez kolejne wieki poprzez nadanie im charakteru odrębnej szkoły. Dōgen nigdy nie mówił o sobie jako o założycielu szkoły Sōtō, ani że przenosi zen do Japonii. Wręcz odwrotnie, często mocno krytykował rozumienie zen, jako nauczania i praktyki odrębnej od całości buddha-dharmy. Nie był on zwolennikiem popularnego poglądu na zen jako „oddzielnego przekazu na zewnątrz nauk” (kyõge betsuden). Według niego nauki oraz praktykowanie tego, o czym one mówią, są dwoma stronami jednej i tej samej rzeczywistości buddha-dharmy, o której nauczał Buddha Siakjamuni.

Pomimo, że na przestrzeni wieków było wielu wybitnych kapłanów tej tradycji, to nauczanie szkoły Sōtō opiera się głównie na naukach Dōgena. Inni byli przede wszystkim komentatorami lub odnowicielami jego myśli, jak na przykład Menzan Zuihō (1683-1769), który był jednym z liderów reformacji Sōtō Zen w XVIII wieku i na nowo zebrał oraz skomentował większość pism Dōgena.

Bardziej współczesne przykłady, to Kōdō Sawaki (1880-1965) oraz jego główny spadkobierca dharmy Kōshō Uchiyama (1912-1998), którzy mieli duży wpływ na rewitalizację zazen shikan taza w samej szkole Sōtō, jak też w całej Japonii oraz jego popularyzację na świecie w XX wieku.

Strona Sokanbu (europejskiego przedstawicielstwa Sōtōshū) – sotozen.eu

Oficjalna strona Sōtōshū – sotozen.com