Sōtō Zen (Sōtōshū), to jedna ze szkół buddyjskich wywodzących się z Japonii. Za jej oficjalnego założyciela uważa się japońskiego mnicha buddyjskiego Dōgena (1200 – 1253), który był jedną z najważniejszych postaci w całej historii buddyzmu. Od nazwy klasztoru Eiheiji, którego był założycielem, nazywa się go także Eihei. Istotą jego nauczania, jak też praktyki, którą propagował, było zazen shikantaza. Dōgen mówił o tym zazen jako o: “właściwie przekazanej buddha-dharmie”, “skarbnicy prawdziwego oka dharmy”, “cudownym umyśle nirwany”. Pomimo, że jest on kredytowany jako oficjalny założyciel szkoły Sōtō Zen w Japonii, to sam nigdy o tym tak nie mówił. Dopiero kolejne pokolenia zaczęły tak to formułować.  Faktem jest, że przekaz dharmy uzyskał od chińskiego nauczyciela Tendo Nyojō, który pochodził z  linii Caodong (po japońsku Sōtō). Pozostawił po sobie liczne pisma, między innymi zbiór esejów zatytułowany Shōbōgenzō (Skarbnica prawdziwego oka dharmy), który jest niezwykle kreatywnym i unikalnym kolażem cytatów z sutr oraz pism zen. Inne ważne jego teksty, to “Eihei shingi” (praktyczne wskazówki), “Eihei koroku” (zbiór formalnych mów, wierszy i innych krótkich tekstów, zawiera m.in. ostateczną wersję Fukan zazengi), “Zuimonki” (nieformalne nauki), “Gakudō yōjinshū” (zbiór ważnych wskazówek do praktyki).

Pomimo, że na przestrzeni wieków było wielu wybitnych kapłanów tej tradycji, to nauczanie Sōtō Zen opiera się głównie na naukach Dōgena. Inni byli przede wszystkim komentatorami lub też odnowicielami jego nauk. Najważniejszym z nich był Koun Ejō (1198-1280), główny spadkobierca dharmy i asystent Dōgena. Głównie dzięki jego wysiłkom spuścizna Dōgena przetrwała przez kolejne wieki. Drugim ważnym uczniem i spadkobiercą dharmy Dōgena był Senne, który wraz ze swoim uczniem Kyōgo (prawdopodobnie też uczniem Dōgena) napisał pierwszy komentarz do 75 rozdziałów “Shōbōgenzō”. Komentarz ten zatytułowany “Goshō” był podstawą interpretacji nauk Dōgena przez Menzana Zuihō (1683-1769), który był kluczową postacią w historii Sōtō Zen oraz przez ważnych bardziej współczesnych nauczycieli: Bokusana Nishiari (1821-1910), Kōdō Sawakiego (1880-1965) i Kōshō Uchiyamę (1912-1998). Menzan Zuihō przewodził reformacji i powrotowi do nauczania Dōgena, jako podstawy w szkole Sōtō w XVIII wieku, a także zebrał, wydał i skomentował wiele z pism Dōgena. Wykłady Bokusana Nishiari, w których komentował “Shōbōgenzō”, zostały spisane i wydane przez jego uczniów i stały się pierwszym współczesnym komentarzem do “Shōbōgenzō” zatytułowanym “Keiteki”. Z kolei Kōdō Sawaki, którego nauczycielem był Sōtan Oka (1860-1921), jeden z najważniejszych uczniów Bokusana Nishiari, miał ogromny wpływ na rewitalizację zazen shikantaza, zarówno wewnątrz samego Sōtōshū pośród jej kapłanów, jak też bardziej szeroko w całym japońskim społeczeństwie w XX wieku. Przełożył on pełne erudycji nauki Dōgena na współczesny, potoczny język, zrozumiały dla zwykłych ludzi. Jego główny spadkobierca dharmy Kōshō Uchiyama, jak też kolejne pokolenia nauczycieli z tej linii przyczynili się w dużym stopniu do spopularyzowania nauk Dōgena i zazen shikantaza na całym świecie.

Strona Sokanbu (europejskiego przedstawicielstwa Sōtōshū) – sotozen.eu

Oficjalna strona Sōtōshū – sotozen.com