Sōtō Zen (Sōtōshū) jest jedną ze szkół buddyjskich wywodząca się z japońskiego buddyzmu. Za jej założyciela uważany jest Eihei Dōgen (1200 – 1253), który jest jednym z najważniejszych nauczycieli w całej historii buddyzmu. Od końca dziewiętnastego wieku za oficjalnego współzałożyciela szkoły Sōtō Zen uznawany jest Keizan Jōkin (1268–1325), który był czwartym przodkiem w liniii przekazu od Dōgena. Współcześnie uważa się, że dzięki niemu nauki oraz tradycja przeniesione przez Dōgena do Japonii z Chin stały się „szkołą Sōtō Zen”. Dōgen otrzymał przekaz dharmy od Tendō Nyojō (1163–1228) w linii Caodong (po japońsku Sōtō), ale nie podkreślał tego, że przenosi czy praktykuje Sōtō Zen jako odrębną szkołę. Istotą tego, co uczył i praktykował było zazen shikantaza, o którym mówił jako o „prawidłowo przekazanej buddha-dharmie” oraz „skarbnicy prawdziwego oka dharmy”. Był erudytą i geniuszem w operowaniu słowem. Pozostawił po sobie liczne pisma, między innymi zbiór esejów zatytułowany „Shōbōgenzō” (Skarbnica Prawdziwego Oka Dharmy), który jest niezwykle kreatywnym i unikalnym kolażem cytatów z sutr oraz pism zen. Inne jego ważne teksty, to „Eihei shingi” (Zbiór zasad klasztornych), „Eihei kōroku” (Zbiór formalnych mów, wierszy i innych krótkich tekstów), „Zuimonki” (Nieformalne nauki Dōgena zapisane przez jego głównego ucznia Kouna Ejō), „Gakudō yōjinshū” (Dziesięć krótkich tekstów będących wprowadzeniem do praktyki).
Najważniejszym uczniem Dōgena i jego głównym spadkobiercą dharmy był Koun Ejō (1198-1280). Głównie dzięki jego oddaniu oraz wysiłkom kopiowania i porządkowania spuścizny Dōgena, nauki Dōgena przetrwały przez kolejne wieki. Drugim spadkobiercą dharmy Dōgena i jego ważnym uczniem był Senne, który wraz ze swoim uczniem Kyōgo napisał pierwszy komentarz do 75 częściowej wersji „Shōbōgenzō” (uważanej za najbardziej klasyczną, skompilowaną przez samego Dōgena). Komentarz ten zatytułowany „Goshō” był podstawą interpretacji nauk Dōgena przez Menzana Zuihō (1683-1769), który odegrał kluczową rolę w historii Sōtō Zen oraz przez ważnych bardziej współczesnych nauczycieli: Bokusana Nishiari (1821-1910), Kōdō Sawakiego (1880-1965) i Kōshō Uchiyamę (1912-1998).
Przez wiele wieków nauki Dōgena nie były zbyt szeroko studiowane, ale były bardziej traktowane jako obiekt kultu, podobnie jak sama osoba Dōgena. Dopiero w XVII wieku pojawili się kapłani, tacy jak Manzan Dōhaku (1635-1715) czy Menzan Zuihō, którzy na nowo chcieli przywrócić nauki Dōgena jako podstawę nauczania oraz praktyki w Sōtō Zen. Jednakże, dopiero w XIX wieku zaczęły być one bardziej ogólnodostępne i szerzej studiowane. Jednym z pierwszych współczesnych kapłanów, który odegrał kluczowa rolę w tym względzie był Bokusan Nishiari. Jego wykłady dotyczące „Shōbōgenzō”, spisane i wydane przez jego uczniów pod tytułem „Keiteki”, są jednymi z najważniejszych współczesnych komentarzy do „Shōbōgenzō”.
W XX wieku Kōdō Sawaki, którego nauczycielem był Oka Sōtan (1860-1921), jeden z najważniejszych uczniów Bokusana Nishiari, miał ogromny wpływ na rewitalizację zazen shikantaza, zarówno wewnątrz samego Sōtōshū pośród jej kapłanów, jak też bardziej szeroko w całym japońskim społeczeństwie. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że jednoosobowo przywrócił on zazen shikantaza na centralne miejsce w Sōtō Zen. Dzięki temu, że był on w stanie przełożyć pełne erudycji nauki Dōgena na współczesny, codzienny język, zrozumiały dla zwykłych ludzi, potrafił dotrzeć do szerokiego spektrum odbiorców z najróżniejszych części japońskiego społeczeństwa.
Jego główny spadkobierca dharmy Kōshō Uchiyama oraz jego uczniowie, a także kolejne pokolenia nauczycieli z tej linii przyczynili się w dużym stopniu do spopularyzowania nauk Dōgena i zazen shikantaza na całym świecie.
sotozen.com – oficjalna strona Sōtōshū
sotozen.eu – strona Sokanbu (przedstawicielstwa Sōtōshū) w Europie