Hachi Dainin Gaku – Osiem Przebudzeń Wielkich Istot
Jest to ostatni tekst napisany przez Dōgena w ramach Shōbōgenzō. Cytuje w nim ostatnie nauki Buddhy Siakjamuniego z „Yuikyō-gyō – Sutry Końcowych Nauk”, która nosi także tytuł „Bussui hatsunehan ryakusetsu kyōkai – Krótka Sutra Parinirwany”. Na końcu tej sutry, po udzieleniu cytowanych poniżej nauk, Buddha wypowiedział kluczowe zdanie: „Od teraz, gdziegolwiek ta dharma Tathagaty będzie praktykowana, moje ciało-dharmy będzie zawsze obecne.”

Wszyscy buddhowie są wielkimi istotami (bodhisattwami). Poniższe osiem punktów jest tym, ku czemu się budzą i dlatego nazywa się to „ośmioma przebudzeniami bodhisattwy”. Te osiem punktów to istota nirwany. Były to ostatnie nauki Buddhy Siakjamuniego, których udzielił wieczorem w dniu swojej parinirwany.

Pierwsze, to nieposiadanie zbyt wielu pragnień. (Niegonienie za przedmiotami pożądań pięciu zmysłów, których jeszcze nie posiadamy, nazywane jest niewielkim pragnieniem.)
Buddha powiedział: “Wiedzcie, że ktoś mający wiele pożądań i poszukujący jedynie egoistycznego zysku, doświadcza wielu cierpień. Osoba, nie mająca wielu pragnień, nie szukająca i nie pragnąca zbyt wiele, nie ma takich smutków. Po prostu nie podtrzymujcie zbyt wielu pożądań. Powinniście ograniczać swoje pragnienia, ponieważ przynosi to wszelkie dobre zasługi. Osoba posiadająca tylko kilka pragnień nie jest nadmiernie pociągana przez zmysły i nie manipuluje umysłami innych ludzi będąc nieszczerym. Umysł osoby, praktykującej ograniczanie chwytania, jest spokojniejszy i nie jest trapiony nadmiernymi zmartwieniami. Cokolwiek już posiadasz, jest wystarczające. Nigdy nie ma w tym niedostatku. Ci, którzy mają tylko kilka pragnień, już są w nirwanie. To jest nazywane niewielkim pragnieniem.”

Drugie, to wiedzieć, co znaczy mieć dość. (Być usatysfakcjonowanym rzeczami, które już posiadasz, to wiedzieć, co znaczy mieć dość.)
Buddha powiedział: “Jeśli chcecie uwolnić się od cierpienia, powinniście rozważyć, co znaczy mieć dość. Bycie usatysfakcjonowanym, to miejsce radości, spokoju i odprężenia. Ktoś, kto jest prawdziwie zadowolony, odnajdzie spokój nawet wtedy, gdy ma tylko ziemię do spania. Ktoś, kto nie zna sensu prawdziwego zadowolenia, nie będzie usatysfakcjonowany nawet mieszkając w niebiańskim pałacu. Ktoś, kto nie jest prawdziwie zadowolony z tego, co ma, jest tak naprawdę ubogi, bez względu na to, jakie może posiadać bogactwa. Ktoś, kto odnalazł prawdziwe zadowolenie, będzie bogaty bez względu na to, jakie by cierpiał niedostatki. Niezadowolony jest wciąż szarpany przez pięć zmysłowych pragnień, dlatego ten, który doświadczył prawdziwego zadowolenia, powinien odczuwać wobec niego współczucie. To jest nazywane wiedzieć, co znaczy prawdziwa satysfakcja.”

Trzecie, to cieszenie się spokojem. (Pozostawianie wszelkiego zamieszania, przebywając samemu w pustym miejscu nazywane jest radosnym spokojem.)
Buddha powiedział: “Jeśli pragniecie doświadczyć spokoju i radości wykraczania poza uwarunkowanie, musicie pozostawić hałas i niepokój ciągłej potrzeby interakcji i być samemu. Ktoś, kto tak czyni, jest poważany nawet przez bogów. Dlatego też, powinniście porzucać patrzenie jedynie w kategoriach ja naprzeciwko innych i z tego nieograniczonego miejsca zgłębiać, jak zakończyć przyczyny cierpienia. Ktoś, kto jest przywiązany do pozornego bezpieczeństwa podążania za tym co wszyscy, przypomina ptaka żyjącego w stadzie na drzewie i martwiącego się jedynie o to, czy drzewo nie uschnie. Jeśli będziecie przywiązani w taki sposób, to tylko jeszcze bardziej będziecie zagłębiać się w cierpienie, jak stary słoń, który wpadł do bagna i niemogący się z niego wydostać. Tym jest spokój nieprzywiązania.”

Czwarte, to szczery wysiłek. (Nieprzerwane praktykowanie dobrych działań. Podtrzymywanie szczerego oraz stałego umysłu, kontynuując bez zatrzymywania się. Nazywane też to jest czystym wysiłkiem.)
Buddha powiedział: “Jeśli praktykujecie ze szczerością i oddaniem, nic nie będzie trudne. Dlatego powinniście praktykować stałość, tak jak krople wody, które kapiąc nieprzerwanie w jedno miejsce, potrafią wydrążyć dziurę w skale. Jeśli praktykujący ma skłonność do ciągłego przystawania i zbaczania z drogi, to przypomina kogoś, kto usiłuje wzniecić ogień przez pocieranie dwóch kawałków drewna i co chwilę zatrzymuje się. Nawet jeśli chciałby rozpalić ogień, w ten sposób nigdy go nie uzyska, bo drewno nie będzie w stanie się rozgrzać. To jest nazywane szczerym wysiłkiem.”

Piąte, to niegubienie uważności. (Nazywane również ochranianiem właściwej uwagi. Ochranianie dharmy i niegubienie jej, nazywane jest nietraceniem uważności.)
Buddha powiedział: “Kiedy szukacie przewodnictwa i schronienia, nie ma niczego ważniejszego niż niezapominanie o byciu obecnym. Jeśli zawsze jesteście obecni tej właśnie chwili, złodzieje pięciu zmysłów nie są w stanie was okraść. Dlatego zawsze powinniście obejmować uwagą wasze myśli, będąc ich świadomi. Jeśli pozwalacie sobie na rozproszenie, to tracicie wszelkie zasługi. Kiedy zaś siła uwagi jest stabilna, to będąc pośród złodziei pięciu zmysłów, nigdy nie będziecie przez nich niepokojeni. Będzie to jak noszenie zbroi na polu bitwy, nie będziecie musieli niczego się obawiać. To jest nazywane nietraceniem uważności.”

Szóste, to praktykowanie samadhi. (Przebywanie w dharmie bez rozpraszania się nazywane jest nieporuszonym skupieniem.)
Buddha powiedział: “Jeśli zjednoczycie swój umysł, to pozostanie on w harmonii. Jeśli umysł jest zharmonizowany, to możecie wyraźnie widzieć, jak wszystkie rzeczy powstają i zanikają. Dlatego powinniście pilnie praktykować osadzanie się w nieporuszeniu. Gdy ucieleśniacie nieporuszenie, umysł nie jest pomieszany. Przypomina dom, który dba o to, aby mieć zawsze dostęp do czystej wody, i żeby woda nie wyciekała. Praktykuj więc osadzanie się w samadhi, aby nie wyciekała 'woda mądrości’. To jest nazywane byciem nieporuszonym i skupionym.”

Siódme, to praktykowanie mądrości. (Mądrość jest słuchaniem, rozważaniem, praktykowaniem i potwierdzaniem.)
Buddha powiedział: „Jeśli będziecie praktykowali mądrość, będziecie wolni od chciwości i przywiązań. Zawsze praktykujcie wglądanie w siebie. Wówczas urzeczywistnicie wyzwolenie poprzez moją dharmę. Jeśli nie czynicie tego, to nie podążacie drogą. Mądrość jest statkiem, który poniesie was przez ocean starości, choroby i śmierci. Jest pochodnią rozświetlającą ciemności niewiedzy, doskonałym lekarstwem dla wszystkich chorych, ostrą siekierą ścinającą drzewo złudzeń. Powinniście poprzez słuchanie i zastanawianie się nad naukami oraz poprzez wkładanie ich w praktykę, potwierdzać tę mądrość. Urzeczywistniając tę jasną mądrość, będziecie w stanie widzieć jasno naturę rzeczy przed sobą tymi ludzkimi oczami. To jest nazywane mądrością.”

Ósme, to zaprzestanie pomieszanej mowy. (Wykraczania poza rozróżnienia, to zaprzestanie nadawania substancji pojęciom. Doskonałe urzeczywistnianie prawdziwej rzeczywistości, to jedynie zaprzestawanie uprzedmiotowiania.)
Buddha powiedział: “Jeśli kontynuujecie różnego rodzaju pomieszane dyskusje, wasz umysł będzie cały czas niespokojny. Nawet jeśli zostaliście mnichami, nie będziecie w stanie się wyzwolić. Dlatego powinniście natychmiast porzucić pomieszane myśli i mowę. Jeśli chcecie urzeczywistnić radość i spokój nirwany, musicie zakończyć chorobę nawykowego pomieszanego dyskutowania. To jest nazywane unikaniem błędnej mowy.”

To jest osiem aspektów przebudzenia wielkich bodhisattwów. Każdy z nich jest powiązany z pozostałymi, co w sumie daje sześćdziesiąt cztery. Jednakże, tak naprawdę jest ich nieskończona ilość, podczas gdy jest ich jedynie sześćdziesiąt cztery.
To była ostatnia nauka udzielona przez naszego wielkiego nauczyciela Buddhę Siakjamuniego. Są to najwyższe instrukcje wielkiego pojazdu, wygłoszone w nocy piętnastego dnia drugiego miesiąca. Następnie wszedł w ostateczną nirwanę.
Buddha powiedział “Powinniście podążać niestrudzenie za prawdą, poszukując jedynie wyzwolenia. Wszystkie rzeczy tego świata bez wyjątku są nietrwałe i podlegają zanikowi oraz rozpadowi. W tym miejscu się zatrzymam, nic już nie mówiąc. Czas płynie nieubłaganie i wkrótce wygasnę. To są moje końcowe instrukcje dla Was.”
Dlatego też uczniowie Tathagaty powinni zgłębiać i praktykować te nauki. Ci, którzy ich nie znają, nie zgłębiają i nie praktykują, nie mogą się uważać za uczniów Buddhy. Są one „skarbnicą prawdziwego oka dharmy” Tathagaty i jego „cudownym umysłem nirwany”. Jednakże dzisiaj większość ich nie zna, a ci, którzy je słyszeli są nieliczni. Dzieje się tak z powodu sztuczek demonów. Również ci, którzy nie posiadają dobrych przyczyn, nie są w stanie ich usłyszeć, ani zobaczyć. W czasach prawdziwej dharmy oraz naśladownictwa dharmy, wszyscy uczniowie Buddhy je znali i praktykowali. Dziś nawet jeden czy dwóch na tysiąc ich nie zna. Jaka szkoda! Obecnych czasów upadku nie można porównać z czymkolwiek. Bez zwlekania powinniście zgłębiać tę autentyczną dharmę Tathagaty, póki jeszcze nie zniknęła. Nie bądźcie leniwi i nie szczędźcie wysiłku. Jest czymś trudnym spotkać buddha-dharmę, nawet w czasie niezliczonych kalp. Jest także czymś rzadkim otrzymać to ludzkie ciało. Urodzić się jako istota ludzka, to najlepsze z możliwych odrodzeń, ponieważ w świecie ludzi żył Buddha i możliwe jest słyszeć dharmę, opuścić dom i osiągnąć drogę. Ludzie, którzy zmarli przed parinirwaną Tathagaty, nie mieli możliwości usłyszenia ani praktykowania tych ośmiu aspektów przebudzenia bodhisattwów. Teraz, dzięki dobrym przyczynom mamy możność je usłyszeć, studiować i praktykować. Ślubujemy więc od teraz, studiować, praktykować oraz rozwijać je bez końca. Dzięki temu z pewnością urzeczywistnimy najwyższe przebudzenie i będziemy nauczać wszystkie istoty, dokładnie tak, jak Buddha Siakjamuni, bez najmniejszej różnicy.

Shōbōgenzō Hachi Dainin Gaku
Napisane w Eiheiji, 6 dnia, 1 miesiąca księżycowego, 5 roku Kenchō (1253).

(…) Ci, którzy otaczają czcią zmarłego mistrza [Dōgena], powinni kopiować ten tekst, chronić go i rozpowszechniać. To są ostatnie instrukcje Buddhy Siakjamuniego, a także końcowy przekaz nauk mistrza Dōgena.
Ejō (1255)